Rzodkiew zimowa i czarna rzepa to warzywa, które coraz częściej wracają do ogrodów ze względu na swoje zdrowotne właściwości i możliwość długiego przechowywania. Choć rzadziej spotykane niż marchew czy pietruszka, są bardzo wartościowe w diecie i odporne na chłodniejsze warunki. Warto wiedzieć, jak je uprawiać, aby cieszyć się świeżymi korzeniami nawet w zimie.
Charakterystyka roślin
Rzodkiew zimowa to odmiana o dużych, białych lub zielonych korzeniach, które dojrzewają jesienią. Jest mniej pikantna od rzodkiewki wiosennej, a jednocześnie bardziej soczysta i delikatna. Czarna rzepa z kolei ma ciemną, prawie czarną skórkę i intensywny, ostry smak. Oba warzywa wyróżniają się wysoką zawartością witaminy C oraz związków wspomagających odporność i trawienie.
Wymagania glebowe i stanowisko
Najlepsze dla uprawy rzodkwi i rzepy są gleby próchniczne, żyzne i utrzymujące wilgoć, ale bez zastoin wodnych. Stanowisko powinno być słoneczne, choć rośliny tolerują także lekki półcień. Ważne jest, aby przed siewem odpowiednio przygotować glebę – spulchnić ją i wzbogacić kompostem.
Kiedy siać rzodkiew zimową i czarną rzepę?
Rzodkiew zimową sieje się od połowy lipca do początku sierpnia. Zbyt wczesny wysiew sprawia, że roślina wybija w pędy kwiatostanowe, a nie wytwarza dorodnych korzeni. Czarną rzepę wysiewa się zwykle od połowy czerwca do końca lipca, aby zdążyła wytworzyć duże, dojrzałe korzenie przed jesienią. Nasiona umieszcza się w rzędach oddalonych o 30–40 cm, na głębokości około 2 cm.
Pielęgnacja roślin
Rośliny wymagają systematycznego podlewania, szczególnie w czasie suszy. Niedobór wody powoduje, że korzenie stają się gąbczaste i tracą walory smakowe. Konieczne jest także regularne odchwaszczanie i spulchnianie gleby, aby zapewnić dostęp powietrza do korzeni. Warto pamiętać, że rzodkiew i rzepa należą do rodziny kapustnych, dlatego nie powinny być uprawiane w monokulturze – najlepiej stosować płodozmian.
Zbiory
Zbiory rozpoczynają się jesienią – od września do października. Korzenie powinny być dobrze wykształcone, ale nie przejrzałe. Najlepiej wykopywać je w suchy dzień, używając wideł ogrodowych, aby uniknąć uszkodzeń. Liście należy odciąć tuż przy korzeniu, aby warzywa mogły być przechowywane przez dłuższy czas.
Przechowywanie
Rzodkiew zimową i czarną rzepę przechowuje się podobnie jak marchew czy pasternak. Najlepiej umieścić je w piwnicy w skrzynkach z wilgotnym piaskiem. Optymalna temperatura to 0–2°C, przy wilgotności około 90–95%. Dzięki temu warzywa mogą przetrwać przez całą zimę, zachowując świeżość i chrupkość. W warunkach domowych można je również trzymać w lodówce przez kilka tygodni.
Zastosowanie w kuchni
Czarna rzepa i rzodkiew zimowa mają szerokie zastosowanie kulinarne. Można je spożywać na surowo, w sałatkach, z dodatkiem jabłka czy marchwi. Świetnie sprawdzają się także jako składnik soków warzywnych. W wersji duszonej lub pieczonej tracą ostrość i zyskują delikatniejszy smak. Od wieków wykorzystywane są również w domowych kuracjach – sok z czarnej rzepy stosuje się na wzmocnienie odporności i wsparcie pracy wątroby.
Dlaczego warto uprawiać?
Rzodkiew zimowa i czarna rzepa to warzywa niedoceniane, a jednocześnie wyjątkowo zdrowe i łatwe w przechowywaniu. Dzięki odporności na chłód i długiemu okresowi przydatności stanowią doskonałe uzupełnienie zimowej spiżarni. To rośliny, które warto wprowadzić do ogrodu, aby urozmaicić dietę i cieszyć się świeżymi plonami wtedy, gdy inne warzywa są już niedostępne.
