Marchew to jedno z najpopularniejszych warzyw w polskich ogrodach, uprawiana zarówno wczesną wiosną, jak i latem. Jednak szczególną wartość użytkową mają późne odmiany, które charakteryzują się wysoką plennością, odpornością na choroby i bardzo dobrą przydatnością do długiego przechowywania. Jesień to dla nich czas zbiorów, ale też ostatnia prosta w pielęgnacji – dlatego warto wiedzieć, jak zadbać o nie w tym okresie i jak najlepiej wykorzystać ich potencjał.
Charakterystyka późnych odmian marchwi
Późne odmiany marchwi, takie jak 'Perfekcja’, 'Berlikumer 2′ czy 'Flakkese’, mają zazwyczaj dłuższy okres wegetacyjny (ponad 120 dni), silny system korzeniowy i dobrze wykształcone, masywne korzenie. Ich miąższ jest twardy, soczysty i intensywnie pomarańczowy, co sprawia, że nadają się doskonale do przechowywania przez zimę – zarówno w kopcach, jak i w chłodnych piwnicach. Odmiany te są także mniej podatne na pękanie i zazielenienie szyjki korzenia.
Uprawa marchwi na późny zbiór
Wysiew późnych odmian najlepiej przeprowadzić od końca maja do połowy czerwca. Warto wybrać stanowisko słoneczne, z przepuszczalną, głęboko uprawioną glebą, najlepiej o strukturze piaszczysto-gliniastej. Nie należy siać marchwi po roślinach z rodziny selerowatych – lepsze będą rośliny kapustne, cebulowe lub strączkowe.
Przed siewem warto zastosować kompost lub dobrze przekompostowany obornik zastosowany rok wcześniej. Bezpośrednie nawożenie świeżym obornikiem może prowadzić do rozwidlania i deformacji korzeni.
Jesienna pielęgnacja i zbiór
Jesienią marchew wymaga odpowiedniego nawadniania – susza w tym okresie może sprawić, że korzenie staną się zdrewniałe i słabo rozwinięte. Ostatnie podlewanie warto wykonać na 2–3 tygodnie przed planowanym zbiorem.
Zbiór należy przeprowadzać w październiku, najlepiej w chłodny, ale suchy dzień. Zbyt wczesne wykopanie sprawi, że marchew będzie mniej trwała, z kolei zbyt późne – narażone na przemarznięcie. Po wykopaniu należy natychmiast usunąć nać, aby ograniczyć utratę wilgoci i zahamować rozwój procesów gnilnych.
Przechowywanie marchwi w warunkach domowych
Aby zachować świeżość marchwi przez zimę, najlepiej przechowywać ją w chłodnej (0–2°C), wilgotnej (90–95% wilgotności) piwnicy, w skrzynkach z wilgotnym piaskiem lub trocinami. Korzenie nie powinny się stykać – można je układać warstwami, przesypując każdą warstwę materiałem izolacyjnym.
W przypadku braku chłodnej piwnicy, dobrym rozwiązaniem jest kopcowanie. W ogrodzie można przygotować zagłębienie w ziemi, wyłożyć je słomą, a następnie ułożyć korzenie marchwi i okryć je kolejną warstwą słomy oraz ziemi. Taka metoda zabezpiecza warzywa przed mrozem i zachowuje ich jakość nawet do wiosny.
Zastosowanie późnej marchwi w kuchni
Marchew z późnego zbioru świetnie sprawdza się jako surowiec do soków, przetworów i zup kremów. Jest bardziej zbita niż odmiany wczesne, dlatego po obróbce cieplnej nie traci kształtu i lepiej znosi gotowanie. Nadaje się również do suszenia i kiszenia – warto z niej przygotować chrupiące chipsy warzywne lub dodatek do domowych mieszanek przyprawowych.
Warto inwestować w późne odmiany
Późne odmiany marchwi to nie tylko gwarancja udanych zbiorów, ale także realna oszczędność. Dzięki nim można uniezależnić się od zimowych cen w sklepach, a także zyskać pewność co do jakości warzyw spożywanych zimą. Dodatkowo ich uprawa nie jest trudna – wymaga jedynie systematyczności i uwagi w końcowym etapie sezonu. Dla każdego ogrodnika, który myśli o samowystarczalności i zdrowej kuchni, to pozycja obowiązkowa na grządce.
